Menopoz ve Osteoporoz (kemik erimesi)

Florida Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Profesörü Dr. Andrew Kaunitz’in menopozdaki bayanlarda görülen osteoporoz ile ilgili görüşleri 29 Şubat 2016 tarihinde Medscape internet sitesinde yer aldı. Dr. Andrew Kaunitz röportajında, osteoporozdan korunmada hormon tedavileri ve osteoporoz tedavisinde bifosfonat kullanımı hakkında fikirlerini aktardı.

ABD’ de menopozda olan bayanların yarısında osteoporotik kırık gözlenmekte. Ayrıca bu bayanların beşte birinde kalça kırığı da görülüyor. İyi haber ise, osteoporozdan korunmada, kırıkların önlenmesi ve tedavisinde son yıllarda olumlu gelişmelerin olması.

Women’s Health Initiative’in 2002 yılındaki araştımasından bu yana, güvenlik endişeleri nedeniyle sistemik hormon tedavisi(HT) kullanımı önemli ölçüde azaldı. Güvenlik ile ilgili endişeleri bir yana bırakırsak, osteoporozdan korunmada hormon tedavilerinin rolünü küçümsememek gerekiyor.

Dr. Kaunitz, menopozdaki hastalarına hormon tedavisinin osteoporozu önlediği konusunda kesin kanıtların olduğunu belirtiyor. Hormon tedavisi, (özellikle; düşük beden kitle indeksli, sigara içen, ailede kalça kırığı öyküsü olan, kortikosteroid kullanan, inflamatuar barsak hastalığı veya romatoid artrit gibi hastalıklarda) osteoporoz açısından yüksek risk grubundaki hastalarda kemik kütle kaybını önlüyor

İleri düzeyde vazomotor semptomları olan hastalarda düşük dozda östrojen kullanımı, kemik kütlesinin azalmasını önlüyor. Ayrıca, çok düşük dozda 0,14 mg estradiolun cilt yaması şeklinde kullanımı kemik kaybını engellerken endometriyuma zararı vermediği için progesteron kullanımına gerek duyulmuyor.

Osteporotik kırıkların oluşmasını önlemede egzersizin önemli olduğu kabul edilse de, kilo verdirici hareketlerin kemik kırıklarını önlemedeki etkisi kanıtlanmış değil. Düzenli egzersiz yapmak, kardiyovasküler hastalıklardan koruyor ve ideal kiloya ulaşmada önemli rol oynuyor. Ayrıca egzersiz dengeyi geliştirerek yaşlı bireylerde düşme riskini azaltıyor.

Kırık öyküsü olan, DXA kemik dansitometrisi testinde T skoru < -2.5 veya FRAX risk hesaplamasında; 10 yıllık kırık riski artmış kişilerde farmakolojik tedavi uygulanması gerekiyor.

Oral bifosfonatlar kırık riski artmış bayanlarda ilk seçilmesi gereken tedavidir. Oral bifosfonat kullanımı her ne kadar güvenli olsa da, atipik subtrokanterik kırıklar ve çene osteonekrozu (ONJ), bifosfonat kullanımına bağlı olarak nadir görülen iki ciddi komplikasyondur.

New England Journal of Medicine dergisinde yakın tarihlerde yayınlanan bir makalede, bifosfonatların uygun hastalar için etkili ve güvenli bir tedavi yolu olduğu belirtilmiştir. Çalışmaya göre, osteoporoz nedeni ile 5 yıl bifosfonat kullananlarda, yan etki olarak görülen bir çene osteonekrozuna karşılık 100 hastada patolojik kırık önlenmiş oluyor.

Bifosfonat kullanımında gelişebilecek problemleri en aza indirmek için yapılabilecekler;

• Gastrointestinal yakınmaları azaltabilmek için doz iyi ayarlanmalıdır
• Klinik olarak bariz özofagiyal rahatsızlıklar, kreatinin klirensinin < 35 mL/min olması, düşük 25-OH vitamin D seviyeleri gözlendiğinde bifosfonat kullanımından kaçınılmalıdır.
• Beş yıllık bifosfonat kullanımı sonrası ONJ veya atipik kırık riskini azaltmak için ilaç kullanımına kısa süreli olarak ara verilmelidir. Ancak kırık riski yüksek hastalarda bifosfonat kullanımına ara verilmeden devam edilmelidir.

Kaynak: Medscape